Celem ćwiczenia jest nabycie umiejętności logowania się do zdalnego systemu, oraz przesyłania wiadomości i plików przy użyciu różnych protokołów i programów, również z wykorzystaniem chmury ( ang. cloud hosting).
Komputer, przyktórym obecnie pracujesz to dla Ciebie system lokalny. Jeśli chcesz poznać jego nazwę, spójrz na etykietę znajdującą się na jednostce głównej, prawdopodobnie przeczytasz tam coś w rodzaju: eto05, eto 14, czy też eto26. A teraz spójrz na komputery, przy których siedzą Twoi koledzy: każdy komputer ma swoją unikalną nazwę. Wszystkie komputery, przy których obecnie nie pracujesz są dla Ciebie systemami zdalnymi. Czasami zdarzy się, że niektóre programy nie będą działały lub po prostu ich nie będzie w systemie, przy którym pracujemy, ale jeśli na jakimś serwerze (systemie zdalnym) te programy są dostępne, to można się tam zalogować i z nich skorzystać.
Zalogować się "gdzieś" można na wiele sposobów. Podczas logowania się będziemy musieli podać nazwę użytkownika (login) - w naszym przypadku będzie to "testowy" i hasło (password), które zostanie podane przez prowadzącego. Aby mieć pewność, że nikt nie będzie w stanie "podsłuchać" w sieci naszego hasła, do zalogowania się musimy skorzystać z programu, który pozwoli nam "osłonić" (ukryć przez zaszyfrowanie) nasze hasło, podczas logowania się. Najlepiej jest skorzystać z programu SSH. Program ssh jest potężnym narzędziem, które pozwala nie tylko na zalogowanie się do zdalnego systemu, ale potrafi też w dowolny sposób nas przy tym bronić, otwierać dodatkowe połączenia, sterować całą transmisją danych podczas połączenia, a nawet przesyłać pliki. Posiada całe mnóstwo opcji - z których wcale nie skorzystamy ;-)
Skupimy się na najprostszej rzeczy: chcemy zalogować się na na komputer prowadzącego zajęcia (są to odpowiednio komputery o nazwach:
w dalszej części instrukcji dla ilustracji poleceń będzie używana nazwa eto41 (Ty użyj komputera odpowiedniego dla Twojej sali)
Uruchamiamy Terminal np. skrótem klawiszowym Ctrl-Alt-t lub szukamy go w Panelu głównym:
Otworzy się okno terminala, gdzie wpisujemy polecenie:
ssh testowy@eto41
(ssh to polecenie, testowy to nasz login, a eto41 to nazwa komputera, na który właśnie się logujemy, znak @ ("at") zawsze wstawiamy przed nazwą komputera, czy też serwera - na pewno spotkałeś się z tym już w adresach poczty elektronicznej).
Przy pierwszym wydaniu tego polecenia pojawi się ostrzeżenie, że po raz pierwszy łączymy się z tym serwerem i czy aby na pewno chcemy kontynuować. Będzie to wyglądało tak:
My oczywiście chcemy się zalogować, dlatego odpowiadamy yes (należy wpisać całe to słowo). Po twierdzącej odpowiedzi pojawi się komunikat, że od tej pory serwer eto41 będzie traktowany przez nasz komputer jako "znany nam serwer" i pojawi się pytanie o hasło:
Wpisujemy zatem hasło podane nam przez prowadzącego. UWAGA! Podczas wpisywania hasło nie będzie widoczne na ekranie!
Jeżeli wpiszemy hasło bezbłędnie na pewno uda nam się zalogować. Od tego momentu wszelkie akcje, które podejmiemy będą się wykonywały na odległym serwerze (zdalnym systemie), a nie na komputerze, przy którym siedzimy. Po skończonej pracy z takiego zdalnego systemu należy się wylogować. Służą do tego polecenia: exit, logout, bye (wpisujemy je w terminalu) lub kombinacja klawiszy Ctrl+D - wszystkie powinny zadziałać tak samo.
Może się zdarzyć, że po kilkunastu wykonanych poleceniach i przy wielu uruchomionych programach będziemy się zastanawiać, czy w którymś terminalu jesteśmy zalogowani do jakiegoś zdalnego systemu, czy pracujemy lokalnie. Można bardzo łatwo to sprawdzić, by w ten sposób uniknąć różnych nieprzyjemności .
Aby sprawdzić, gdzie obecnie się znajdujemy (w danym terminalu) wystarczy spojrzeć na tak zwany znak zachęty. Przyjrzyj się terminalowi, w którym się logowałeś do zdalnego systemu. Po lewej stronie powinna tam być wymieniona nazwa komputera, na którym jesteś zalogowany; będzie tam np. eto41. Jeśli pracujesz w terminalu lokalnym, powinna być widoczna nazwa Twojej lokalnej jednostki np. eto05.
Czasami może się zdarzyć, że znak zachęty będzie wyglądał inaczej i nie będzie widać, gdzie właściwie się znajdujemy. Wtedy należy w terminalu wpisać polecenie: hostname
Po wykonaniu tego polecenia system wypisze nam, jak nazywa się komputer, na który jesteśmy w tym terminalu zalogowani.
Otwórz na ekranie dwa terminale.
Następnie wykonuj równolegle w obu terminalach proste polecenia:
Przedyskutuj podobieństwa i różnice.
Na hoście lokalnym kliknij ikonę folderu o nazwie „Katalog domowy” z lewej strony ekranu.
Otworzy się okno graficzne. Kliknij teraz prawym klawiszem myszy i utwórz nowy plik nadając mu nazwę: imie.nazwisko (np. anna.nowak; użyj swoich danych, ale bez "ogonków").
Ikona pliku powinna pojawić się w Twoim katalogu domowym (w systemie lokalnym) .
Uwaga: Jeżeli w obecnej wersji systemu operacyjnego nie masz mozliwości utworzenia nowego pliku używając prawego przycisku myszy, to w terminalu tekstowym (LOKALNYM) wydaj polecenie: touch imie.nazwisko
Wykorzystaj komendę scp w terminalu lokalnym do przesłania właśnie utworzonego pliku z systemu lokalnego na komputer prowadzącego zajęcia (eto01 w C211, eto21 w C213 i eto41 w C311).
Polecenie do wpisania (każdy znak jest ważny):
scp ./nazwa.pliku testowy@eto41:~/
Budowa tego polecenia jest następująca: POLECENIE(spacja)PIERWSZY_ARGUMENT(spacja)DRUGI_ARGUMENT
scp - polecenie (komenda)
./nazwa.pliku - lokalizacja i nazwa pliku źródłowego; ./ - ścieżka oznaczająca lokalizację pliku źródłowego (. (kropka) - oznacza katalog bieżący, ~ (tylda) - oznacza katalog domowy, a np. ~/praca/ oznaczałby katalog o nazwie "praca", leżący bezpośrednio w katalogu domowym)
testowy@eto41:~/ - nazwa użytkownika i nazwa komputera na który przesyłamy plik (system zdalny) w postaci login@komputer oraz lokalizacja, w której ma znaleźć się przesyłany plik, czyli tu katalog domowy (~) Uwaga! Jeśli chcielibyśmy, aby przesyłany plik zmienił nazwę "w locie" należy wpisać na końcu polecenia nową nazwę: .....~/nowa_nazwa_pliku, a jeśli nie napiszemy nic plik zachowa swoją oryginalną nazwę.
W obu terminalach napisz polecenie „ls -la”. Przedyskutuj podobieństwa i różnice.
Pobierz z konta użytkownika testowy na komputerze prowadzącego (np. komputer eto01 w C211) plik o nazwie czytaj.txt nie zmieniając jego nazwy.
Podpowiedź: użyj polecenia scp, jednak tym razem będzie ona działało w drugą stronę: pierwszy argument będzie określał użytkownika, lokalizację i nazwę pliku na komputerze zdalnym a drugi jego lokalizację i nazwę po przesłaniu. Pamiętaj, że jeśli chcesz przesłać plik do bieżącej lokalizacji, czli do katalogu, w którym się aktualnie znajdujesz, jako lokalizację możesz podać po prostu kropkę :)
Przechowywanie plików w chmurze to rozwiązanie, z którego coraz chętniej wszyscy korzystamy. Usługi w chmurze dostarczane są przez największe firmy IT na świecie takie jak Microsoft, Google i Apple, ale również przez mniejsze wyspecjalizowane firmy (np. Dropbox, Box, 4shared, itd). Na zajęciach będziemy korzystali z Google Drive w ramach Google Apps dla Szkół i Uczelni.
Google Drive (Dysk Google) wyewoluował z Dokumentów Google co ma ogromną zaletę w postaci funkcji edycji dokumentów (również grupowo) online. Google Drive umożliwia nam otwarcie bezpośrednio z przeglądarki wielu rodzajów plików. Oferuje także skaner OCR (ang. Optical Character Recognition), który umożliwia rozpoznawanie tekstu w zeskanowanych dokumentach oraz technologię rozpoznawania obrazów przydatną podczas wyszukiwania zdjęć. W systemie Linux będziemy korzystali z Google Drive za pośrednictwem przeglądarki WWW. W systemach Windows i Mac OS X, a także na systemach mobilnych opartych Androidzie można zainstalować dodatkową aplikacje do synchronizacji plików z dyskiem lokalnym ale nie jest ona niezbędna do wykorzystania Google Drive.
Otwórz stronę http://www.google.pl/ - zaloguj się do Google i wybierz Dysk:
Obsługa Google Drive jest bardzo prosta. Po lewej na stronie WWW znajduje się przycisk 
otwierający rozwijane menu, służące m.in. do tworzenia nowych folderów i przesyłania plików lub folderów z dysku twardego (lokalnego).
Do wgrania plików można użyć także metody Drag and Drop, czyli Przeciągnij i Upuść. Pod przyciskami znajduje się kolumna kategorii, służących do wyświetlania odpowiednio posegregowanych plików.
Mój dysk - pozwala rozwinąć strukturę folderów na wzór eksploratora Windows
Udostępnione dla mnie - tam zebrane są wszystkie pliki i foldery, do których dostęp przyznali nam inni użytkownicy
Oznaczone gwiazdką - dokumenty, pliki i foldery oznaczone gwiazdką
Zdjęcia Google - zdjęcia
Ostatnie - ostatnio otwierane/edytowane/modyfikowane dokumenty, pliki i foldery
Kosz - usunięte elementy
Utwórz na Google Drive katalog Ćwiczenie 2.
Używając przeglądarki internetowej wyszukaj i zapisz na dysku lokalnym obrazek, który będzie Cię reprezentował (może to być np. motylek, kotek czy lew :). Nadaj obrazkowi nazwę w następujący sposób imie.nazwisko. Nie używaj polskich znaków. Postaraj się by plik nie mial więcej niż 0.5 Mb i nie zapomnij o poprawnym rozszerzeniu (będzie to prawdopodobnie: jpg, gif lub png).
Zapisz w katalogu Ćwiczenie 2 na Google Drive utworzony plik z obrazkiem.
Udostępnij ten plik prowadzącemu (poproś go o podanie adresu e-mail)
Jedną z najczęściej wykorzystywanych funkcji internetu jest możliwość wysyłania wiadomości, czyli żargonowo mówiąc – "e-mail'i" . Używając swojego konta na Google Apps, możesz wysyłać i odbierać pocztę korzystając z Gmail. Do tego wystarczy przeglądarka www.
Będąc zalogowanym na swoje konto Google, wybierz Poczta: 
Teraz możesz wysłać swoją pierwszą wiadomość. Korystając ze znanego Ci już adresu e-mail prowadzącego zajęcia wyślij prowadzącemu wiadomość zawierającą powitanie.
Za pomocą poczty można również wysyłać pliki.
Używając przeglądarki www, wyszukaj dowolny plik graficzny i wyślij obrazek dwóm osobom z Twojej grupy ćwiczeniowej TI. (Zapytaj ich teraz o adresy e-mail.) Obrazki, które otrzymasz od kolegów zapisz na dysku Google w katalogu Ćwiczenie 2 i obejrzyj.
Posiadanie masy znajomych z adresami mail skutkuje tym, iż niezbędna do przechowania wszystkich kontaktów staje się książka adresowa.
Wybierz Kontakty:
W menu po lewej stronie utwórz nową etykietę, nazywając ją: GRUPA TI:
Za chwilę wykorzystamy tę etykietę, aby zgrupować w ten sposób osoby należące do Twojej grupy ćwiczeniowej.
Najpierw musimy jednak dodać ich adresy do naszej książki adresowej.
W nowym oknie wpisz potrzebne Ci dane (zapytaj o nie kolegów i koleżanki z grupy):
Przycisk "Zapisz" (zależnie od wersji interface) może się znajdować POWYŻEJ edytowanej wizytówki. Teraz można dodać kontakt do wcześniej utworzonej etykiety.
Wszystkie dodane do etykiety kontakty będą widoczne po kliknieciu nazwy etykiety.
Wyślij e-mail do nowo utworzonej grupy przedstawiając się. Ulubioną rozrywką użytkowników internetu jest chat, czyli internetowe pogaduszki. Wśród dziesiątek starych i nowych komunikatorów i platform obsługujących tego typu komunikację (jak kiedyś GG, ICQ, tlen, MSN, Skype, Discord itp.). My będziemy używać Google Chat. Ikona dostępowa do chat-u znajduje sie po lewej stronie okna głównego Poczty:
Na chat przyszedł czas. Aby zacząć rozmowę wybierz ikonkę osoby, z którą chcesz porozmawiać (będzie się znajdowała na liście poprzednich konwersacji) lub zacznij pisać nazwisko lub e-mail osoby, z którą chcesz rozpocząć nową rozmowę:
Wypróbuj tryb konferencyjny w którym czatujesz z kilkoma osobami. Google Apps oferuje wygodny kalendarz: Wykorzystaj go do przygotowania swojego tygodniowego planu zajęć. Aby utworzyć nowy kalendarz wybierz Moje kalendarze -> Utwórz nowy kalendarz:
Kolejne zajęcia można dodawać do kalendarza korzystając z przycisku UTWÓRZ. Po skończeniu (kiedy wpiszesz co najmniej dwa różne bloki zajęć) - udostępnij prowadzącemu swój KALENDARZ:
Wymagane umiejętności: Wszystkie pliki utworzone podczas pracy na koncie Gościa zostają usunięte w momencie Twojego wylogowania!
Wybierz po lewej pozycję Kontakty i następnie utwórz nowy kontakt uzywając przycisku " + Nowy kontakt"
Utwórz w ten sposób co najmniej dwa nowe kontakty (jednym z nich MOŻE być prowadzący zajęcia).
Rozwiń menu ukryte pod ikoną z trzema kropeczkami (po prawej stronie kontaktu). Następnie wybierz GRUPA TI
CHAT
KALENDARZ
Zadanie:
. 
Podsumowanie ćwiczenia
Problemy i zagadnienia:
Przed wylogowaniem się (!) pamiętaj o:
Polecenia dotyczące wysłania pliku lub plików na Dysk Google (Google Drive) należy wykonać przed wylogowaniem się (to dość oczywiste, prawda? ;). Jeżeli z jakichkolwiek powodów utworzony (lub zmodyfikowany) podczas zajęć TI plik nie zostanie wysłany na Dysk Google przed wylogowaniem się, to nie będzie żadnej możliwości odzyskania go po wylogowaniu się.
Proszę o tym pamiętać, ponieważ w przypadku takiej sytuacji jedynym wyjściem będzie ponowne wykonanie danego ćwiczenia - w dowolnym (innym, niż wynikającym z planu) terminie.