Ćwiczenie 4

Wprowadzenie

Oprogramowanie biurowe LibreOffice należy do kategorii OpenSource, co oznacza że może być bezpłatnie używane (również do celów komercyjnych). Stanowi ono doskonałą alternatywę dla oprogramowania Microsoft Office.
W skład pakietu wchodzą przede wszystkim:

• LibreOffice Writer
  - edytor tekstu odpowiednik MSWord;
• LibreOffice Calc
  - arkusz kalkulacyjny odpowiednik MSExcel;
• LibreOffice Impress
  - program do prezentacji odpowiednik MSPowerPoint;

LibreOffice potrafi czytać i generować pliki kompatybilne z MSOffice (.doc, .xls, .ppt) jednak jeżeli nie ma wyraźnej potrzeby, lepszym rozwiązaniem jest praca z własnymi formatami plików (odpowiednio: .odt, .ods, .odp). LibreOffice dostępny jest dla wielu platform: Microsoft Windows, GNU/Linux ("Linux"), Sun Solaris, Mac OS X (w środowisku graficznym X11), oraz FreeBSD. Ponadto program potrafi eksportować dokumenty do formatu PDF.

Do wykonania kolejnych ćwiczeń używany będzie pakiet LibreOffice.
Pakiet ten w dowolnej wersji językowej i dla każdego systemu operacyjnego można (za darmo) pobrać ze strony:
https://pl.libreoffice.org/

Jeśli wykonujesz ćwiczenie w pracowni komputerowej, pakiet LibreOffice jest już zainstalowany.

Zaloguj się na swoje konto Google. Na Dysku Google stwórz katalog o nazwie tiwc4

ZADANIE 1

• Otwórz edytor LibreOffice Writer.
  

Jeśli przy pierwszym uruchomieniu programu pojawia się ekran powitalny i propozycja rejestracji, należy trzykrotnie kliknąć przycisk Dalej, NIE podając żadnych danych, a na ostatnim ekranie wybrać opcję Nie chcę się rejestrować i kliknąć Zakończ.

Na ekranie pojawi się pusty dokument tekstowy. W programie możemy tworzyć nowe dokumenty wybierając z górnego menu (menu górne znajduje się na górnej krawędzi ekranu):

Plik → Nowy

W rozwijanym menu pojawią się wszystkie dostępne typy plików, które możemy utworzyć. Wybierz 'Dokument tekstowy'.

• W swoim właśnie utworzonym dokumencie tekstowym w pierwszej linii wpisz swoje imię i nazwisko oraz miejscowość i dzisiejszą datę np. Gdańsk, 12 października 2020 r. Imię i nazwisko oraz miejscowość i datę mają być odsunięte od siebie tak, aby znajdowały się przy krawędziach strony (patrz poniższa grafika).
  Teraz dowiesz się jak zrobić to prawidłowo - czytaj zatem dalej :)

Niestety bardzo często używaną metodą jest używanie kilku, a nawet kilkunastu spacji do rozsuwania tekstu. Jest to metoda nieprawidłowa i niezgodna z zasadami poprawnego formatowania tekstu. Analogicznie, nie należy używać więcej niż jednego tabulatora. Aby dokładnie wiedzieć, gdzie w naszym tekście znajdują się spacje, tabulatory, znaki końca linii itp., możemy włączyć podgląd znaków niedrukowanych:

Jak zatem poprawnie sformatować tekst?
Poprawnie, aby przesunąć część tekstu do prawej krawędzi strony, należy zmodyfikować długość tabulatora. Należy to wykonać używając linijki z podziałką znajdującej się powyżej dokumentu:

Przykładowo, aby przesunąć tekst Gdańsk, 04 listopada 2013 r. do prawej krawędzi dokumentu, należy wykonać następujące czynności:

• najpierw wstawić jeden tabulator (użyj klawisza Tab z klawiatury) pomiędzy słowa Testowy, a Gdańsk, (w podglądzie znaków niedrukowanych tabulator ma symbol strzałki):

  

• następnie kliknąć na linijce z podziałką, - pojawi się na niej znacznik, co spowoduje ustawienie tabulatora na daną długość (na grafice poniżej kliknięto w okolicy 12):

  

• Znacznik na górnej linijce można teraz dowolnie przesuwać regulując w ten sposób długość tabulatora i położenie napisu - sprawdź jak to działa. Poprzesuwaj znacznik w prawo i w lewo.
  (Uwaga! Jeżeli chciałbyś usunąć wstawiony już znacznik, wystarczy "złapać" go i przeciągnąć ok. 1 cm w dół, żeby się go pozbyć).

• Wyrównanie tabulatora: standardowo ustawiany jest tabulator który powoduje, że tekst wyrównywany jest do lewej krawędzi, czyli wskazujący gdzie tekst ma się zaczynać, jest to taki znak: .
  W naszym przypadku lepszy będzie tabulator który spowoduje wyrównanie tekstu do prawej krawędzi, wskazujący w którym miejscu tekst ma się kończyć, czyli taki znak:

  Ustawmy zatem wyrównanie do prawej krawędzi. Prawym przyciskiem myszy kliknj znak tabulacji na linijce i wybierz pozycję "Do prawej":

  

  Następnie przesuń znacznik tabulacji do końca obszaru tekstu na linijce:

  
  

  
  

  ZADANIE 1

Pierwsza linijka pliku jest teraz prawidłowo sformatowana.

Czas dodać do pliku jakiś tekst. Przepisz do pliku następujący tekst (zacznij w szóstej linii):

Zajmij się teraz formatowaniem sekcji zawierającej dane adresata podania. Zwyczajowo taki blok powinien być wyrównany do prawej krawędzi strony. Przeczytaj poniżej jak to prawidłowo wykonać:

• Zaznacz cały blok z danymi adresata:

  

• Zwiększ wielkość czcionki na 13 punktów
• Ustaw pogrubienie czcionki
• Wyrównaj cały ten blok tekstu do prawej krawędzi strony. Aby to zrobić należy:
  1. Wstawić znacznik tabulatora (kliknąć na liniijce z podziałką) w połowie szerokości strony (w okolicy 8):
     
     

     

  2. Następnie ustawić kursor przed wyrazem Dziekan i wpisać znak tabulatora (z klawiatury); wyraz Dziekan powinien ustawić się na początku znacznika:

     

  3. Analogicznie należy postąpić w przypadku pozostałych linijek adresu - wpisać przed nimi tabulatory:
     

     

  Zaznacz teraz treść podania (od słów: "Zwracam się z prośbą (...)" i wykonaj nastepujace czynności:

• Ustaw rozmiar czcionki na 12 punktów,
• Wykonaj justowanie tekstu (wyrównanie do obu krawędzi: prawej i lewej),
• Ustaw 1,5-wierszowe odstępy między liniami wiersza. Aby to zrobić wybierz z górnego menu: Format → Odstepy → Interlinia: 1.5

  Ponadto wykonaj:

• Wstaw krótki (zwykły, klawiaturowy) znak tabulacji przed pierwszym wyrazem.
• Dopisz po jednej dodatkowej linii odstępu: po bloku adresu i przez wyrażeniem Z poważaniem.
• Przesuń wyrażenie "Z poważaniem" na około 2/3 szerokości strony (tym samym sposobem, którym przesunięty został przed chwilą blok adresowy

Gotowe podanie powinno wyglądać tak, jak na poniższej grafice:

Zwróć teraz uwagę na czerwoną ikonę dyskietki widoczną na grafice:

Kolor czerwony oznacza, że bieżący dokument nie został jeszcze zapisany, lub od czasu ostatniego zapisu został zmodyfikowany.

Zapisz zatem swój dokument
Dokument zapisać można poprzez wybranie z górnego menu: Plik → Zapisz jako...

W dialogu zapisywania należy wybrać pod jaką nazwą i w jakim formacie chcemy zapisać swój dokument. Zapisz swój dokument nadając mu nazwę podanie_imie_nazwisko. Kliknięcie "Zapisz" spowoduje zapisanie dokumentu w proponowanym formacie LibreOffice Text Document (odt) i zamknięcie dialogu zapisywania. Na belce głównego okna pojawi się bieżąca nazwa dokumentu, a ikonka dyskietki zmieni kolor na szary.

Prześlij teraz zapisany dokument z podaniem na Dysk Google, do katalogu tiwc4.

ZADANIE 2

Utwórz nowy dokument tekstowy

Przepisz w nim poniższy tekst:

Punkt 1
Punkt 2
Treść punktu 2
Punkt 3

Zaznacz cały tekst i kliknij "Włącz/Wyłącz numerację"

Następnie zaznacz linijkę "Treść punktu 2" i wybierz "Wyłącz numerację" (ponownie kliknij ten sam przycisk na pasku).

Teraz zmień typ numeracji. Efekt, jaki chcemy uzyskać, to kolejne wielkie litery alfabetu z prawym nawiasem [A) B) C) itd.]. W tym celu:

• Zaznacz numerowany tekst
• Kliknij prawym przyciskiem myszy na zaznaczeni
• Wybierz "Wypunktowanie i numeracja":
  
• na zakładce "Typ numeracji" wybierz właściwą pozycję:

Zatwierdź wprowadzone zmiany i przywróć Treść punktu 2 bez numeracji (analogicznie jak poprzednio).

Teraz wprowadź do listy kilka podpunktów. Aby to zrobić ustaw kursor za "1" w linijce "Punkt 1", naciśnij ENTER - pojawi się nowy punkt B). Wpisz w nim słowa "podpunkt 1", naciśnij jeszcze raz ENTER, wpisz "podpunkt 2" i podobnie "podpunkt 3"

Zauważ, że nowe podpunkty zaburzyły dotychczasowy porządek numeracji. Aby wprowadzone podpunkty rzeczywiście były podpunktami, a nie punktami głównymi zaznacz je prawym klawiszem myszy i wybierz "Jeden poziom w dół":

Powinieneś uzyskać następujący efekt:

W podpunkcie drugim:

• dopisz trzy kolejne podpunkty o treści "pod pod 1", "pod pod 2" i "pod pod 3".
• zmień poziom o jeden w dół, jak poprzednio
• zmień typ ich numerowania na "rzymski"

Powinieneś uzyskać taki efekt:

W punkcie trzecim dopisz jeden podpunkt o treści "podpunkt ostatni":

Teraz zmień styl numerowania tej listy. Aby to zrobić zaznacz całość tekstu, prawym przyciskiem myszy i wybierz "Wypunktowanie i numeracja", a w zakładce "Konspekt" wybierz właściwe numerowanie konspektu:

Powinieneś uzyskać taki wynik:

Następnie w każdym podpunkcie (drugi poziom numerowania) dopisz dwie linijki tekstu (o dowolnej treści) i jedną linijkę pustą. Po naciśnięciu ENTER po ostatnim słowie bieżącej linijki (pod którą chcemy coś dopisać) edytor automatycznie dodaje nowy punkt tego samego poziomu. Kolejne naciśnięcie ENTER eliminuje ten automatycznie dodany punkt - można wpisać treść. (Uwaga: aby ułatwić sobie pracę można kopiować i wklejać dowolny tekst.)

Twoja lista powinna teraz wyglądać tak:

Dodaj nagłówek i stopkę: Wybierz Wstaw → Główka i Stopka → Główka (dodaje pole nagłówka). Niech główka zawiera Twoje imię i nazwisko umieszczone z lewej strony oraz napis "Konspekt próbny" umieszczony z prawej strony:

Następnie wykonaj: Wstaw → Główka i Stopka → Stopka (dodaje pole stopki). Stopka ma zawierać napis: "Strona XX z YY", gdzie XX i YY to odpowiednie numery stron umieszczone z prawej strony stopki.

Jak to zrobić? Będąc w Stopce wybierz wyrównywanie tekstu do prawej (przy pomocy odpowiedniej ikony na pasku obiektów), wówczas kursor ustawi się przy prawej krawędzi strony. Następnie:

• wpisz wyraz 'Strona'
  
• wybierz z górnego menu: Wstaw > Pole > Numer Strony:

Po wyrazie 'Strona' powinien pojawić się numer strony (1). Teraz należy dopisać wyraz 'z', a następnie wybrać z górnego menu: Wstaw > Pole > Liczba stron

Powinieneś uzyskać następujący efekt "Strona 1 z 1":

Sprawdź teraz, jak działają Twoje główki i stopki. Aby to sprawdzić, Twój dokument musi się składać z co najmniej dwóch stron. Aby rozpocząć edycję tekstu na nowej stronie (na przykład przy rozpoczynaniu nowego rozdziału swojej pracy), nie powinno się "wypełniać strony" pustymi liniami, lecz należy użyć: Wstaw → Podział Strony:

Sprawdź wygląd nagłówka i stopki na drugiej stronie. W stopce powinny być teraz napisy: 'Strona 1 z 2' oraz 'Strona 2 z 2'. Zapisz swój plik pod nazwą lista_imie_nazwisko.odt

Prześlij zapisany dokument z listą na swój Dysk Google do katalogu tiwc4.

ZADANIE 3

Napisz Curriculum Vitae. Nagłówki powinny być pogrubione, nazwisko w kapitalikach: Format > Znak > (zakładka Efekty Czcionki) > Efekty: kapitaliki

Wzorcowe CV znajduje się TUTAJ
Twoim zadaniem jest dokładne odtworzenie tego CV. Zmień dowolnie dane osobowe (możesz podać własne lub wymyślone dane) i modyfikować treść dokumentu, ale musisz zachować identyczne formatowanie.

Rozmieszczenie bloków tekstu na stronie, które widoczne jest we wzorcowym CV może być osiągnięte na kilka sposobów. Wygodnym sposobem jest posłużenie się tabelą (innym, nieco trudniejszym - konsekwentne stosowanie tabulatorów i wyrównywania).

Tabelę wstawia się przez Tabela → Wstaw tabelę
Grubość, kolor, szerokość i inne właściwości tabeli zmienia się we "właściwościach tabeli" w menu Tabela → Właściwości. Kolejne zakładki opisują kolejne funkcje).

Bardzo przydatna jest możliwość wyłączenia krawędzi tabeli (są one widoczne na ekranie, ale nie zostaną wydrukowane - nie widać ich w "podglądzie wydruku"). Aby wyłączyć wyświetlanie krawędzi tabeli w zakładce "Krawędzie" należy wybrać puste pole, jak na rysunku:

Aby móc wstawić trzy pionowe bloki adresowe w nagłówku CV, wykorzystaj tabelę. Najpierw należy dodać główkę dokumentu, wstawić do niej tabelę zawierającą trzy kolumny, wpisać adresy i wyłączyć wyświetlanie krawędzi. Podobnie wykonaj całe CV we właściwej treści strony.

Po napisaniu CV wyeksportuj swój dokument do formatu PDF. W menu Plik wybierz Eksportuj jako PDF:

W nowo otwartej ramce możemy wybrać czy chcemy wyeksportować całość pliku czy tylko wybrane strony (1) oraz jakość eksportowanego PDf'a (2):

Nadaj swojemu plikowi PDF nazwę cv_imie_nazwisko:

Zwróć uwagę, że program sam zaproponował właściwy format/rozszerzenie pliku.

Prześlij zapisane CV na swój Dysk Google do katalogu tiwc4.

Po zapisaniu wszystkich wymaganych plików, udostępnij katalog tiwc4 prowadzącemu zajęcia (ma zawierać 3 pliki).