Ćwiczenie 6

Do wykonania ćwiczenia konieczne będzie użycie programu LibreOffice Calc z pakietu LibreOffice.

ZADANIE 1

Otwórz edytor LibreOffice Calc. Następnie wybierając z menu Plik>Otwórz, otwórz pobrany przed chwilą plik o nazwie tabela1.ods

Powinien pojawić się następujący plik:

 

1. Wartości w komórkach A3-A7 i B3-B7 sformatuj tak aby w komórce było widać 6 miejsc po przecinku.
   W tym celu zaznacz te komórki i kliknij prawym klawiszem myszy. W pojawiającym się oknie wybierz opcję Formatuj komórki.... W zakładce Liczby w Opcje/Miejsca po przecinku wybierz odpowiednią liczbę (czyli dla zaznaczonych komórek będzie to 6). Ustaw odpowiednie formatowanie dla komórek B14 oraz C14 (3 miejsca po przecinku).
   Uwaga! Jeśli w okienku widzisz #####, to oznacza, że prawdopodobnie liczba nie mieści się i należy rozciągnąć kolumnę.
   

    

2. Uzupełnij komórki C3-C7, D3-D7, E3-E7 i F3-F7.
   W tym celu wykonaj odpowiednie kroki. ponieważ w kolumnie C ma się znaleźć różnica energii z kolumny A i B. Aby to uzyskać, w komórce C3 napisz =A3-B3 i zatwierdź klawiszem Enter.

   W pozostałych komórkach kolumny C można wykonać to samo automatycznie, kopiując formułę z komórki C3. Jak to zrobić?
   Wróć do komórki C3 (strzałka w górę z klawiatury); w jej prawym dolnym rogu znajduje się mały kwadracik, najedź na niego myszką tak, aby pokazał się krzyżyk; przytrzymaj klawisz myszy na tym kwadracie i pociągnij wzdłuż kolumny, aż do C7 i tam puść klawisz myszy. W ten sposób formuła została skopiowana do pozostałych komórek bez potrzeby wpisywania ich ręcznie.

   Aby wykonać pozostałe obliczenia wystarczy wartości z kolumny C pomnożyć przez odpowiednią wartość z wierszy B14, C14 albo D14. W odpowiednich kolumnach musimy mieć wartości wyrażone w kcal/mol (w kolumnie D), eV (kolumna E) oraz 1/cm (kolumna F). Na przykład: w komórce D3 trzeba napisać =C3*$B$14 (zapis komórki ze znakiem $ oznacza, że liczba w niej traktowana jest jak stała; liczba przy kopiowaniu w dół kolumny nie będzie się zmieniać).
   Wykonaj kopiowanie formuły z komórki D3 na pozostałe komórki w kolumnie D. Wykonaj także pozostałe obliczenia w kolumnach E i F - postępuj analogicznie, wybierając w kolumnie E mnożenie przez C14, a w kolumnie F przez D14.
   

   Sformatuj kolumny w sposób następujący: kolumna C - 8 miejsc po przecinku, D - 2 miejsca, E - 3 miejsca oraz F - 0 miejsc.

3. Skasuj teraz wyniki w kolumnach D, E oraz F (usuń zupełnie liczby w komórek) i wykonaj następujące operacje:

• w komórce D3 wpisz =$C3*B$14

• skopiuj automatycznie tę formułę na całą kolumnę D (do D7)

• skopiuj formułę z D3 do E3 i F3 a potem na resztę kolumn E i F.

Zwróć uwagę na to jak zadziałał w tym przypadku znak $. Zastanów się, co w formule równania podczas kopiowania ulegało zmianie a co pozostało bez zmian?

4. Zapisz gotowy arkusz pod nazwą tabela1A.ods -  wykorzystaj menu: Plik/Zapisz jako....
   Przy zapisywaniu pliku nie musisz wpisywać .ods (jest to standardowe rozszerzenie plików programu LibreOffice Calc), wystarczy w polu Nazwa pliku napisać tabela1A i zatwierdzić klikając Zapisz.

    

5.  Prześlij plik tabela1A.ods na swój dysk Google do katalogu tiwc6.

    

ZADANIE 2

Otwórz nowy arkusz kalkulacyjny. W tym celu kliknij Plik>Nowy>Arkusz kalkulacyjny

1. W nowym dokumencie utwórz i uzupełnij następującą tabelkę:

    

Aby to zrobić, wykonaj kolejno:

1. Wprowadź liczby znajdujące się w „żółtych komórkach” czyli A4-A7 i B4-B7. Podczas wykonywania tej czynności zwróć uwagę na ilość cyfr występujących po przecinku.
   
   

2. Wprowadź podpisy kolumn. Aby wstawić symbol pierwiastka wybierz z górnego menu Wstaw-Obiekt-Formuła. Z lewej strony ekranu pojawi się nowe okno. Z rozwijanego menu wybierz Funkcje, znajdź pierwiastek i wpisz (używając klawiatury) x. Kliknij poza zaznaczoną komórką (okno z formułami zamknięte zostanie automatycznie). Aby wprowadzić podpis log₅(x) wpisz po prostu w wybranej komórce: log5(x), następnie zaznacz myszą cyfrę 5 (lub uzyj do zaznaczania Shift+kursor) i kliknij na to zaznaczenie prawym przyciskiem. W okienku, które się pojawi wybierz Znak, a następnie Indeks dolny. W analogiczny sposób zapisz x².

3. Wykonaj obramowanie i kolorowanie komórek. Aby nadać komórce tło lub narysować krawędzie należy zaznaczyć dane komórki, kliknąć prawym przyciskiem myszy i wybrać Formatuj komórki, a tam znajdują się wszystkie potrzebne atrybuty np. Tło, Krawędzie.
   
   

4. Wykonaj podane poniżej działania.

   Klikając zaznacz komórkę C4, a następnie wybierz ikonę znaku sumy Σ z paska narzędzi (zwróć uwagę jaka formuła pojawiła się w wierszu wprowadzania). Kliknij symbol "akceptuj" . Jeśli wszystko wykonałeś poprawnie w polu C4 pojawi się liczba będąca sumą liczb z komórek A4 i B4. W znany Ci już sposób skopiuj tę formułę na pozostałe komórki kolumny C.

5. Uzyskane w poprzednim punkcie liczby znajdujące się w czerwonych komórkach C4-C7 są od tej pory zmiennymi x, na których należy wykonać podane w tabeli funkcje, takie jak np. pierwiastkowanie, podnoszenie do kwadratu czy obliczanie logarytmu.
   
   Aby uzupełnić kolejne komórki tabeli należy kliknąć na komórkę D4, a następnie na znak równości, który znajduje się na pasku narzędzi . Teraz należy wybrać Kreator funkcji - f(x) . Po kliknięciu go, pojawi się okno Kreator funkcji. W Funkcjach znajdź funkcję PIERWIASTEK; kliknij Dalej. Następnie należy wybrać liczbę, z której ma być obliczony pierwiastek. W tym celu kliknij w dokumencie komórkę, w której znajduje się ta liczba (w naszym przypadku jest to C4) i naciśnij OK. Tak wykonaną czynność skopiuj do pozostałych komórek kolumny D twojej tabeli.
   
   

6. Aby uzupełnić kolejne komórki tabeli wykonuj czynności analogicznie jak w punkcie 5 wybierając do tego odpowiednie funkcje: silnia, logarytm i potęga. Uwaga - w przypadku logarytmu o podstawie 5, najpierw wpisz podstawę (5), a następnie przejdź do pola "liczba" i kliknij odpowiednią komórkę. Podobnie w przypadku potęgi: trzeba podać wykładnik potęgi i wybrać jej podstawę klikając odpowiednią komórkę.
   

7. Sformatuj komórki w ten sposób, aby w kolumnach D, F i G wyświetlane liczby miały trzy miejsca po przecinku, a kolumnę E w ten sposób, aby liczby miały charakter naukowy. W tym celu w oknie Formatuj komórki w zakładce Liczby wybierz Kategorię Naukowy.

8. Oblicz średnią arytmetyczną z liczb znajdujących się w czerwonych polach tabeli i umieść ją w polu zielonym. Aby to zrobić, kliknij na komórkę zieloną, a potem na znak równości na pasku zadań. Następnie otwórz Kreator funkcji. Możesz to zrobić tak, jak w podpunkcie poprzednim lub wybrać z paska Wstaw/Funkcje. W polu Kategoria wybierz Statystyka, a w polu Funkcja- Średnia. Kliknij Dalej. Następnie aby wprowadzić liczbę 1 (patrz gdzie znajduje się kursor w tym momencie) kliknij na komórkę z pola czerwonego, np. C4. Teraz ustaw kursor w polu liczba 2 i kliknij na kolejną „czerwoną komórkę”. W ten sam sposób wprowadź pozostałe dwie liczby i naciśnij OK.

Zapisz plik jako kolorowa.ods i prześlij  go na dysk Google do katalogu tiwc6.

ZADANIE 3

W nowym arkuszu kalkulacyjnym otwórz plik tabela2.ods (został pobrany na początku ćwiczenia).

 

1. Sporządź wykres liniowy 2W obrazujący liczbę studentów przyjętych na kierunek chemia w latach 1998-2009. W tym celu wybierz na pasku narzędzi ikonę wykres:
   .

    

Pojawi się okno Kreator wykresów. Uwaga! Jeśli okno wykresu zasłania teraz dane wpisane w arkuszu, zamknij okienko Kreator wykresów, wybierz najpierw z górnego menu Edycja-Zaznacz wszystko i dopiero teraz dodaj wykres.
W pierwszym kroku Typ wykresu wybierz Liniowy i dodatkowo wybierz Punkty i linie a następnie kliknij Dalej>>. W kolejnym kroku należy wybrać Zakres danych. Aby to zrobić kliknij na małą ikonkę w prawej części kreatora wykresów

 

(pojawi się mały pasek Zakres danych: Obszar; zaznaczyć myszką dane liczbowe (tylko liczby, nie nagłówki!) z kolumny A i B (po zaznaczeniu mały pasek znowu przechodzi w okno kreatora wykresów; teraz powinna być kropka przy Seria danych w kolumnach. Opcja Pierwszy wiersz jako etykieta powinna być odznaczona, natomiast Pierwsza kolumna jako etykieta powinna być zaznaczona; kliknij Dalej>>.

W kolejnym kroku Seria danych nic nie zmieniaj, kliknij Dalej>>.
W ostatnim kroku Elementy wykresu wpisz Tytuł Liczba studentów przyjętych na kierunek Chemia w latach 1998-2009, Oś X opisz jako Rok, Oś Y jako Liczba studentów. Następnie odznacz okienko Wyświetl legendę (do tego wykresu jej nie potrzebujemy) i kliknij Utwórz. Wykres jest gotowy:

Teraz możesz co nieco pozmieniać. Na przykład klikając prawym klawiszem na tytuł wykresu możesz wybrać w pojawiającym się oknie Formatuj tytuł… zakładka Efekty czcionki i zmienić wielkość czcionki, rodzaj lub kolor czcionki (wybierz coś samodzielnie).
Możesz również zmienić wielkość punktów i grubość linii krzywej; kliknij dwukrotnie gdzieś na krzywej; pojawi się okno Seria danych, tu możesz dowolnie zmieniać kolor i grubość linii oraz punktów ( Ikona/Wybierz… w Galerii lub Symbole).
Zmień swój wykres tak aby linia była żółta a punkty były trójkątami. Wykres można również trochę powiększyć; zaznacz go i najedź myszką na jeden z rogów wykresu aż pojawi się strzałka dwukierunkowa; ciągnąc w odpowiednim kierunku rozciągniesz wykres.

Nie usuwaj tego wykresu i przejdź do tworzenia nowego według kolejnego podpunktu.

2. Wykonaj wykres liniowy, na którym zostaną zawarte wszystkie dane z tabeli.
   Postępuj analogicznie jak poprzednio. Wykonaj w kreatorze wykresów wszystkie czynności, opisane powyżej kolorem niebieskim.
   Uwaga! Pamiętaj o wybraniu tym razem danych liczbowych z wszystkich kolumn (kolumny A-F). W momencie gdy dojdziesz do punktu 3.Seria danych musisz postąpić inaczej niż poprzednio. W Kreatorze wykresów powinny być teraz zaznaczone Kolumna B i Nazwa, jak widać na poniższym obrazku:
   

   
   W Zakres dla Nazwa kliknij ikonkę „wybierz zakres danych” (czerwona strzałka na obrazku) i następnie kliknij w dokumencie komórkę B2 (Chemia). Ta zmiana powinna się teraz automatycznie pojawić w legendzie wykresu.
   Wybierz teraz kolejną kolumnę (Kolumna C) i w Zakres dla Nazwa wybierz komórkę C2. Postępuj analogicznie, aż opiszesz wszystkie krzywe w legendzie wykresu.
   Kliknij Dalej>>. W Elementy wykresu wpisz Tytuł Liczba studentów przyjętych na wymienione kierunki w latach 1998-2009. Oś X opisz jako Rok, Oś Y jako Liczba studentów i kliknij Utwórz.

   Powinieneś uzyskać wykres podobny do poniższego:

   
   Zmodyfikuj wykres wedle własnego uznania (zmień czcionkę w tytule, kolory i punkty krzywych).

   Wyeksportuj wykres. Jak to zrobić? Najpierw zaznacz okno z wykresem (wykres jest zaznaczony, jeśli widoczne są zielone kwadraciki wokół okienka wykresu). W menu Plik kliknij Eksportuj jako PDF. Pojawi się okno Opcje PDF.
   Tam w zakładce Ogólne w Zakres zaznacz Zaznaczenie (chcemy wyeksportować tylko wykres bez tabelki z danymi), w Obrazy zaznacz Kompresja JPEG, a w Ogólne wybierz Utwórz formularz PDF w formacie PDF i kliknij Eksportuj. W polu Nazwa pliku napisz wykresB (w ten sposób plik zostanie zapisany jako wykresB.pdf).

3. Postępując w analogiczny sposób wyeksportuj także wykres z podpunktu a) nadając mu nazwę wykresA.pdf
   Podobnie jak ostatnio nie usuwaj również tego wykresu i przejdź do tworzenia nowego według kolejnego podpunktu.

4. Zapisz plik na którym pracowałeś dotychczas jako studenci.ods i umieść go na swoim dysku Google w katalogu tiwc6. Do katalogu dodaj również wykresA.pdf oraz wykresB.pdf
   

ZADANIE 4 - Obliczenia chemiczne.

Na zajęciach laboratoryjnych przeprowadzono doświadczenie i otrzymano następujące dane:

Wykonaj wykres liniowo-punktowy zależności stężenia od czasu. Czas powinien znajdować się na osi X, a stężenie na osi Y. Dodaj do wykresu tytuł i opisy osi. Kolor linii i symbole możesz wybrać dowolnie.

Zapisz plik jako stezenie.ods i prześlij go na dysk Google do katalogu tiwc6.

W Twoim katalogu tiwc6 powinno znajdować się teraz 6 plików. Udostępnij katalog tiwc6 prowadzącemu zajęcia.